Hoe stereotypen je ontwikkeling belemmeren (en hoe je dat voorkomt)
John is manager van een team hoogopgeleide professionals. Hij houdt ervan om zijn teamleden te ondersteunen en te motiveren om het beste uit henzelf te halen.
Hij doet zijn werk goed vindt hij zelf, ook al zijn er wel 2 teamleden die beter zouden kunnen presteren…
En gisteren heeft hij van zijn manager te horen gekregen dat hij duidelijker feedback moet geven aan zijn teamleden. Hij moet ze vertellen wat ze niet effectief aanpakken en hoe dat op andere afdelingen overkomt. Zodat ze weten wat ze kunnen verbeteren.
John zit hier erg mee in zijn maag… duidelijke feedback geven? Dat is toch zoiets als mensen afbranden bij alles wat ze doen?! Dat gaat zeker ten koste van de motivatie van de teamleden! En trouwens: zo direct en sturend is hij gewoon niet! Hij is het zich niet bewust, maar met deze gedachte zet John zichzelf klem.
Bij stereotypering zie je alleen wat je wilt zien
Als je ge-stereotypeerd wordt door anderen vind je dat niet prettig – je hebt het gevoel dat je niet volledig gezien wordt als iemand je labelt als ‘Nederlander’, ‘Vrouw’, ‘55+er’. En in feite is dat ook zo; bij stereotypen zien we alleen nog het gedrag van de ander dat bij het stereotype beeld past, al het andere zien we niet of labelen we als ‘toeval’. Dus als jij het stereotype beeld van 55+ers hebt dat deze niet veranderbereid zijn, zul je je collega van 57 die wel veranderbereid is, labelen als een uitzondering (en het stereotype beeld van de 55+er blijft dus bestaan!). Dat stereotypen zo werken weten veel mensen wel……maar wist je dat we ook onszelf kunnen stereotyperen?!
“bij stereotypen zien we alleen nog het gedrag van de ander dat past bij dat stereotype beeld, al het andere zien we niet of labelen we als ‘toeval’”
n die stereotypering van jezelf, leidt minstens tot net zoveel beperking als stereotypering van anderen.
Stereotypering van jezelf? Hoe werkt dat dan?
Ieder mens heeft behoefte aan een coherent beeld van zichzelf, een antwoord op de vraag ‘wie ben je en wat doe je?’ (Ruijters et al, Je Binnenste Buiten). Daarom zijn gedragsmodellen ook zo populair: het geeft je een duidelijk beeld van wie je bent (‘blauw’, ‘ENFP’, ‘een plant’, etc.). Maar met dat duidelijke beeld stereotypeer je jezelf zó dat je geen toegang meer hebt tot andere kwaliteiten die niet in dit beeld passen.
Een voorbeeld: als ik mezelf herken in ‘blauw’, dan ben ik o.a. goed in: zaken grondig analyseren en met cijfers een beslissing onderbouwen. Maar ik ben niet goed in presentaties geven en andere mensen enthousiasmeren, want dat zijn kwaliteiten die horen bij ‘gelen’ of ‘roden’. Dus elke keer als ik een presentatie moet geven heb ik het gevoel dat ik niet goed uit de verf kom en dat bevestigt mijn beeld dat ik geen presentaties kan geven.
Met een stereotype beeld van onszelf, zetten we onszelf als het ware buiten spel. Het wordt een “self-fulfilling prophesy” Met een stereotype beeld van onszelf, zetten we onszelf als het ware buiten spel. Omdat we het stereotype geloven, voelen we extra spanning bij elke afwijkende situatie en wordt het stereotype een self-fulfilling prophesy. En die ene keer dat de presentatie wel goed ging? Tja, dat was natuurlijk gewoon toeval…
Terug naar John:
John stereotypeert zichzelf als ‘motiverende en ondersteunende manager’. Bij dit beeld hoort niet dat je directe (onaardige) feedback geeft. En als hij dit dan toch probeert, is het zeer waarschijnlijk dat hij onduidelijke, langdradige feedback geeft (om zijn boodschap te verzachten). Daar worden zijn teamleden niet gemotiveerder van. Een self-fulfilling prophesy dus.
Maar als hij zijn beeld van de motiverende manager zou kunnen oprekken tot de motiverende en duidelijke manager, dan is het geven van feedback al een stuk makkelijker.
Hoe kun je nu de stereotype beelden over jezelf wat oprekken?
Het is belangrijk om je eerst bewust te zijn van de stereotyperingen die je hebt over jezelf. Vraag jezelf eens af:
- Welke stereotypering hanteer ik over mezelf?
- Welk beeld van mezelf heb ik al langer dan 5 jaar?
- Welke kwaliteiten verwacht ik nooit te kunnen leren, omdat het ‘gewoon niet bij me past’?
Als je dit helder hebt, is het belangrijk om open-minded en nieuwsgierig naar jezelf te kijken en jezelf uit te dagen. Hierbij kan de Growth-mindset van Carol Dweck veel helpen of een gedachte als: ‘ik kan dit nog niet, maar ik ga hard werken om hier beter in te worden’.
“Ieder mens ontwikkelt zich gedurende zijn leven en af en toe kritisch kijken naar het beeld dat je over jezelf gecreëerd hebt, zorgt ervoor dat je nieuwe kwaliteiten kunt toelaten/ontwikkelen”
Zoals ik nu mijn stereotype ‘ik ben nu eenmaal iemand die niet goed kan schrijven’ heb uitgedaagd om deze blog te schrijven 😊
Wil je hier meer over weten, je eigen stereotypen ontdekken of uitdagen, neem dan contact met me op. En als je ‘nou eenmaal iemand bent die niet goed is in contact zoeken met anderen’, dan daag ik je uit! 😉